Widoczne z okna samolotu szare budynki socjalistyczne, przeplatające się ze złotymi kopułami świątyń już zapowiadały, że będzie to interesujące miasto. Zanim odwiedziłam Kijów nie sądziłam, że to miejsce może mi się spodobać. Po trzech dniach spędzonych w stolicy Ukrainy polecam ten kierunek każdemu, kto chciałby poczuć zupełnie inny klimat, zobaczyć jedne z najpiękniejszych świątyń na wschodzie i przy okazji… nie zbankrutować.
Ile czasu przeznaczyć na zwiedzanie stolicy Ukrainy? Ciężko stwierdzić. Razem ze znajomymi spędziłam tam 3 dni i według mnie był to pobyt w sam raz na weekend. Dla niektórych może się to okazać niewystarczające, gdyż miasto ma naprawdę wiele do zaoferowania.
Jak dojechać? Czym poruszać się po mieście? Gdzie nocować? Gdzie zjeść smacznie i tanio? Jakie są ceny produktów w supermarkecie? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w osobnym poście, klikając tutaj. Poniżej przedstawiam nasz trzydniowy plan zwiedzania wraz z opisem odwiedzonych miejsc.
Dzień 1:
Po przylocie, zakwaterowaniu i obiedzie (w Puzatej Chacie, wspomnianej we wcześniejszym wpisie) ruszyliśmy w miasto. Wysiedliśmy na stacji metra Kontraktova ploshcha i powędrowaliśmy w stronę Andrejevskiego Uzvizu – jednej z najciekawszych ulic w Kijowie. Można tam spotkać wielu artystów kijowskich, sprzedających obrazy i rękodzieła. To dobre miejsce na zakup pamiątek. Niektóre są dość wymowne – największym zainteresowaniem cieszy się papier toaletowy z nadrukiem twarzy Putina.
Na ulicy Andrejevski Uzviz mieści się Muzeum Jednej Ulicy oraz Muzeum Michaiła Bułhakova. Minęliśmy Zamek Ryszarda Lwie Serce, który nie miał nic wspólnego z tym władcą. Taki przydomek nadał mu Niekrasow – rosyjski pisarz. Budynek powstał w latach 1902-1904. Właściciel wynajmował tam mieszkania, z niepowodzeniem. Uważano, że dom jest nawiedzony i żaden z lokatorów nie zabawił w nim na długo. Po jakimś czasie okazało się, że to nie duchy, a system wentylacji i kotła. Z biegiem lat zamek był miejscem warsztatów artystycznych znanych malarzy i rzeźbiarzy. W czasach radzieckich budynek znacjonalizowano. W latach 90-tych pojawił się pomysł, aby powstał w nim hotel. Nie udało się – budynek do dziś stoi pusty.
Ruszyliśmy dalej – do Cerkwi Św. Andrzeja (moim zdaniem, najładniejszej w Kijowie, chociaż ma niemałą konkurencję). Architekt tej świątyni stworzył również Pałac Zimowy w Sankt Petersburgu oraz Kreml w Moskwie. Wstęp do środka jest bezpłatny.
Idąc dalej, minęliśmy budynek Ministerstwa Spraw Zagranicznych w kształcie półkola. Po drugiej stronie ulicy znajduje się Monastyr Świętego Michała Archanioła o Złotych Kopułach (wstęp na jego teren jest bezpłatny). To dokładna rekonstrukcja świątyni, która stała w tym miejscu wcześniej. W latach 30-tych XX wieku władze zburzyły monastyr. Chciały utworzyć na jego miejscu bliźniaczy budynek sąsiedniego MSZ. Oba gmachy miały otaczać 75-metrowy pomnik Lenina, którego wzniesienie było w planach. Projekt nie doczekał się realizacji, a świątynię odbudowano w latach 1997-1998. W czasie Euromajdanu w lutym 2014 monastyr był szpitalem polowym dla rannych protestantów (znajduje się on w bliskiej odległości od Majdanu Niepodległości – około 5 min pieszo). Wstęp do jej wnętrza jest bezpłatny.
Wychodząc z soboru, widać było kolejny punkt naszej wycieczki – Sobór Św. Zofii ze złotymi kopułami. Jest to jeden z zabytków kijowskich wpisanych na listę UNESCO, zwany Kolebką prawosławia ukraińskiego. Sobór został ufundowany ponad tysiąc lat temu przez Jarosława Mądrego, w podziękowaniu za chrzest Rusi Kijowskiej. W czasach radzieckich utworzono w nim muzeum. Wiele osób twierdzi, że pozwoliło to uchronić budynek od zrównania go z ziemią i wzniesienia na jego miejscu kolejnych budowli rządowych.
Cena za wstęp do katedry wynosi 3UAH. Możliwość obejrzenia wszystkich wystaw na terenie obiektu to koszt 50UAH (20UAH – cena dla dzieci i studentów). Możliwe jest też wejście na dzwonnicę, w cenie 10UAH (dzieci i studenci – 6UAH). Sobór można odwiedzać w godzinach 10:00 – 18:00 (w środy godziny skrócono do 17:00, w czwartki zwiedzanie jest niedostępne).
Ostatnim punktem zwiedzania tego dnia był Majdan Nezałeżnosti z pomnikiem bóstwa Berehyni, symbolizującego niepodległość. Będąc tam, czułam się, jakbym już wcześniej odwiedziła to miejsce. Wszystko za sprawą wielu stacji telewizyjnych, które relacjonowały na żywo wydarzenia z lutego 2014.
Słychać jeszcze głosy demonstracji antyrosyjskich, choć nie na tak wielką skalę, jak miało to miejsce w 2014 roku. Fotografie nowych bohaterów narodowych Ukrainy ustawiono w wyrwanej kostce brukowej. Znicze rozświetlają ołtarzyki ofiar, wśród których było sporo dwudziestolatków…
Majdan Niezałeżnosti przecina Chreszczatyk – główna ulica Kijowa, licząca 2 kilometry. Po zmroku zamienia się w deptak, przepełniony turystami i mieszkańcami miasta.
Dzień 2:
Nasze zwiedzanie rozpoczęliśmy od Meżyhirji. Jest to dawna posiadłość Janukowycza, często nazywana „Muzeum Korupcji”. O obiekcie powstał osobny wpis, dostępny tutaj.
Wieczorem wróciliśmy do Kijowa (Meżyhirję można zwiedzać do godz. 20:00) i wysiedliśmy na stacji Pocztova ploshcha. Podjechaliśmy kolejką linowo-terenową Funicular (w cenie 1,5UAH) do niebieskiego Monastyru Michała Archanioła. Po krótkim spacerze po terenie świątyni zjechaliśmy w dół i udaliśmy się w stronę promenady.
Jeśli ktoś planuje wyjazd do Kijowa latem, może skorzystać z godzinnego rejsu w cenie 25UAH za osobę. Po godzinie 20:00 statek zamienia się w pływającą imprezę (wstęp po godz. 20:00 wynosi 50UAH). My odwiedziliśmy to miasto w kwietniu – musiał nam wystarczyć spacer.
Na poniższym zdjęciu, w oddali widać wielką tytanową tęczę – Pomnik Przyjaźni Rosyjsko-Ukraińskiej, dość kwestionowanej w dzisiejszych czasach. Ponoć szczególnie widać to na jego dolnej części, gdzie kilka osób nie zawahało się napisać, co o tym sądzi…
Dzień 3:
Rozpoczęliśmy od zwiedzania Muzeum Czarnobylskiego, nazywanego Muzeum Tragedii Narodowej. Wysiedliśmy na stacji Kontraktova ploscha. Muzeum otwarte jest w godzinach 10:00 – 18:00, od poniedziałku do soboty (nieczynne w ostatni poniedziałek miesiąca). Cena za wstęp wynosi 10UAH. Opłata za możliwość fotografowania wynosi 30UAH. Warto też wypożyczyć audio przewodnik (dostępny w języku angielskim, niemieckim i rosyjskim, koszt: 50UAH). Żałuję, że nie zdecydowaliśmy się na jego wypożyczenie – w muzeum można znaleźć wiele informacji na temat eksponatów, ale w języku ukraińskim. Zachęcam więc do wypożyczenia go.
To miejsce jest swego rodzaju pomnikiem pamięci osób, które straciły życie w wyniku awarii w Czarnobylu. 7000 eksponatów ulokowano w trzech salach, w budynku straży pożarnej. Przed wejściem można obejrzeć wozy strażackie, które brały udział w akcji ratowniczej podczas wybuchu reaktora atomowego w 1986 roku. W muzeum zgromadzono takie zbiory, jak fotografie mieszkańców przesiedlonych z tamtych stron, ich przedmioty oraz informacje na temat akcji ratowniczej. Nazwy miejscowości na tablicach przedstawiają wszystkie wioski i miasteczka, które przestały istnieć w wyniku tej tragedii.
Po godzinie spędzonej w muzeum podjechaliśmy do stacji Arsenalna i udaliśmy się w kierunku Ławry Peczerskiej, zatrzymując się po drodze przy Pomniku Ofiar Wielkiego Głodu. To upamiętnienie kolejnej tragedii na Ukrainie, która miała miejsce w latach 1932-1933. Na skutek bolszewickiej kolektywizacji rolnictwa i bezlitosnych rekwizycji zboża zginęło od 4 do 10 milionów osób. Odnotowano wiele przypadków kanibalizmu, który stał się wtedy powszechny. W 1932 roku ZSRR wprowadziło prawo o ochronie własności państwowej, zezwalające na rozstrzelanie człowieka, który ośmieliłby się zabrać choć jeden kłos zboża z kołchozu.
Do 30-metrowego pomnika w kształcie świecy prowadzi alejka. Za monumentem roztacza się panorama na lewobrzeżną część miasta.
Pisząc o kolejnym punkcie zwiedzania – Ławrze Peczerskiej, należałoby rozpocząć od wyjaśnienia jej nazwy. „Ławrą” nazywa się najważniejsze prawosławne klasztory męskie. Drugi człon nazwy – Peczerska – wziął się od słowa „pieczary”, które znajdują się w podziemiach Dolnej Ławry. Kompleks podzielono na dwie części: Górną oraz Dolną Ławrę Peczerską.
Obiekt jest najpopularniejszym celem pielgrzymek wyznawców prawosławia. Posiada największą ilość relikwii świętych prawosławia na całym świecie. W jego skład wchodzi kilkanaście budowli, z których szczególną uwagę przykuwają: Sobór Uspieński, Cerkiew Świętego Ducha, Cerkiew Świętej Trójcy, barokowa Cerkiew Troicka oraz dzwonnica (wstęp na dzwonnicę – 35UAH, zdecydowanie warto!). Ławra Peczerska jest jedną z czterech ławr na świecie. Pozostałe znajdują się w: Poczajowie na Ukrainie, w Sankt Petersburgu i Moskwie.
W skład Dolnej Ławry wchodzą Pieczary, których nie udało nam się zobaczyć (ostatnie wejście do pieczar było możliwe o godz. 16:00). Przechodząc do tej części kompleksu mijaliśmy sporo stoisk, na których można było zakupić dewocjonalia, książki poświęcone tematyce religijnej, świece, a także… miód i konfitury domowej roboty. Dolną Ławrę Peczerską odwiedziliśmy w czasie nabożeństwa. Rozbrzmiewające wtedy chorały nadały temu miejscu podniosły klimat.
Wejście na teren Dolnej Ławry Peczerskiej jest bezpłatne, natomiast wstęp na teren Górnej Ławry Peczerskiej wynosi 50UAH. Istnieje też możliwość bezpłatnego wejścia w godz. 6:00 – 9:00, ale tylko dla miejscowych. Lata doświadczeń pracowników kompleksu sprawiają, że z łatwością rozróżnią oni turystę od mieszkańca, chcącego pomodlić się o tej porze w jednej ze świątyń.
Jeśli ktoś chciałby odwiedzić to miejsce i uniknąć nieprzyjemności ze strony pracowników, należy się odpowiednio ubrać (zakryte kolana i ramiona, w przypadku dolnej części Ławry kobiety muszą zakryć włosy chustą).
Na terenie kompleksu mieszczą się muzea i wystawy (wstęp do niektórych z nich jest dodatkowo płatny). My odwiedziliśmy Muzeum Miniatur – można tam zobaczyć pchłę w pozłacanych butach czy też szachownicę na główce szpilki. Autorem jest Mykoła Siadrysty. Na tworzenie miniaturowych prac poświęcił 40 lat swojego życia. Używał do tego igły 20 razy mniejszej od ziarnka maku. Artysta zapisał się w księdze rekordów Guinessa. Wszystkie detale na obiektach można obejrzeć przez mikroskop (wstęp – 40UAH).
Po obiedzie w Varenicnaya Katyusha przyszedł czas na ostatni spacer po Kijowie. Wysiedliśmy na stacji Zoloti Vorota i – jak sama nazwa wskazuje – pierwszym przystankiem były Złote Wrota. Można odnieść wrażenie, że nie mogą się znajdować już bliżej stacji metra. Zgodnie z legendą, w 1018 roku w tym miejscu Bolesław Chrobry wyszczerbił sobie miecz (od tamtej pory zwany Szczerbcem). Nie może to być jednak prawda, ponieważ Złote Wrota powstały w 1037 roku – 12 lat po śmierci Bolesława Chrobrego. Obecnie Szczerbiec znajduje się na Wawelu, wśród insygniów królewskich. Wiele osób uważa, że rekonstrukcja bramy przypomina raczej hollywoodzką dekorację filmową. Niektórzy twierdzą, że nie wykonano jej z należytą dbałością, ponieważ władzom zależało na czasie (w 1982 roku obchodzono 1500 rocznicę założenia Kijowa – obiekt miał być gotowy na uroczyste obchody). Obudowano oryginalne części bramy, ale wnętrze pozostało autentyczne.
Po Złotych Wrotach zobaczyliśmy Sobór Świętego Włodzimierza. Sobór powstał w 882 roku i stanowi główny ośrodek Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego. W czasach sowieckich było to Muzeum Religii i Ateizmu, które zlikwidowano podczas II wojny światowej.
PODSUMOWUJĄC:
Po zagarnięciu przez Rosję Krymu, Ukraina straciła jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych. Wydarzenia ostatnich lat były ogromnym ciosem dla państwa. Tych, którzy nie byli jeszcze na Ukrainie, zachęcam do odwiedzin tego kraju. Nie mówię o majówce w Donbasie, ale o weekendzie w Kijowie, a tym bardziej we Lwowie, położonym kilkaset kilometrów dalej od granicy z Rosją. Ceny za hotele i dania w restauracjach to dla nas grosze, dla osób pracujących w ukraińskim sektorze turystycznym już niekoniecznie. Mówiąc wprost – jedźcie na Ukrainę, odkryjcie jej piękno, poznajcie inną kulturę, spróbujcie jej kuchni (wydając przy tym niewiele), przez co udzielicie ukraińskiej gospodarce wsparcia, którego w ostatnich latach tak bardzo potrzebuje.
